Is het mogelijk leiding te geven zonder macht, wanneer de machtsstructuur ongewijzigd blijft? Kunnen leiders leren verbinden en inspireren, wanneer ze zelf ook eenzijdig alle belangrijke beslissingen kunnen nemen en verantwoordelijk zijn voor beoordelingen? Voor leiders die in deze context effectief willen zijn stelt dit eisen aan zelfbewustzijn en zelfregulatie.
Macht doet iets met ons. Dit wordt mooi geïllustreerd in een experiment van professor Deborah Gruenfeld van de Stanford Business School. Een groep studenten werd verdeeld in groepjes van drie die elk een paper moesten schrijven. In elk groepje werd willekeurig een student aangewezen die de andere twee moest beoordelen. Deze beoordeling bepaalde de hoogte van de beloning die de twee andere studenten kregen. Zo ontstond een machtsverhouding die vergelijkbaar is met die van leidinggevenden in organisaties. Tijdens het experiment kreeg elk groepje een schaal koekjes. De onderzoekers observeerden vervolgens het eetgedrag van de studenten. Wat bleek: studenten die de beoordeling moesten doen namen meer dan hun deel van de koekjes, aten vaker met hun mond open en maakten meer rotzooi.
Macht maakt asociaal
Het koekjes experiment illustreert een belangrijk punt dat uit een veelheid aan onderzoek naar voren komt: macht maakt asociaal. In mijn eigen onderzoek zie ik bijvoorbeeld dat meer macht bij leidinggevenden samenhangt met minder eerlijk en meer verbaal agressief gedrag. Wie denkt dat dit bij hem of haar niet het geval is, is waarschijnlijk extra vatbaar voor dit effect. De invloed van macht is veelal onbewust en automatisch. Geloof je dat dit bij jou niet zo werkt, dan zal je het waarschijnlijk ook minder snel opmerken bij jezelf. De kunst van omgaan met macht is vooral jezelf kunnen corrigeren.
Macht doet iets met ons omdat er een fundamentele biologische logica aan het werk is. Wanneer je macht hebt kun je jouw eigen belang realiseren, ook wanneer dit ten koste van anderen gaat. Je hoeft minder rekening te houden met anderen. Voor het overgrote deel van sociale diersoorten werkt dit zo: wie het sterkst is (fysieke macht) realiseert zijn of haar belangen ten koste van de rest. De sterkste chimpansee neemt 80% van de bevruchtingen in de groep voor zijn rekening, de rest van de mannen heeft het nakijken.
De uitdaging voor leiders
Hoe om te gaan met macht is zo een belangrijke uitdagingen van leiderschap. Het hebben van macht heeft een effect op houding en gedrag, dat tegengesteld is aan wat wenselijk is voor leiders. Om jezelf te ontwikkelen als een goed leider in deze moderne context is het belangrijk om:
1. begrijpen en accepteren dat macht jouw houding en bedrag beïnvloed.
2. het herkennen van die invloed in jezelf.
3. het kunnen maken van andere keuzes in je gedrag
Mindfulness is een techniek die je leert op een meer objectieve en minder oordelende wijze naar de eigen innerlijke ervaring te kijken. Deze benadering stelt je ook in staat om keuzeruimte te ontdekken en meer sturend in het eigen gedrag te worden. Mindfulness heeft soms een wat zweverig imago, al was het alleen maar om de wildgroei van mindfulness goeroes en de hoogdravende claims die we in de Hapinezz lezen. Op universiteiten wordt echter ook serieus wetenschappelijk onderzoek gedaan naar mindfulness en de lessen en bevindingen kunnen uitermate praktisch worden toegepast. Mindfulness kan leiders helpen beter met macht om te gaan. Door met aandacht aanwezig te zijn bij je innerlijke ervaring en daar niet over te oordelen, ga je herkennen wat macht bij jou doet en hoe je in staat bent om daar op een verstandige manier meer om te gaan. Je leert de neiging tot machtsmisbruik op te zien komen, er niet naar te handelen maar vanuit een bewuste keuze te reageren.
Workshop macht en mindfulness
Max Wildschut organiseert samen met Kiki Vreeling (onderzoeker en training mindfulness) een workshop over Macht en Mindfulness. Je bouwt in deze workshop vanuit begrip en ervaring aan competentie.
• Je krijgt een dieper begrip van wat macht doet met onze perceptie van de wereld, ons gevoel en ons gedrag. Hierbij gaat het zowel om het hebben van macht, als het omgaan met mensen die macht hebben.
• Je maakt kennis met mindfulness en hoe je dit kan toepassen. Dit gedeelte van de workshop is sterk ervaringsgericht.
• Je leert mindfulness te gebruiken om de invloed van macht te herkennen en hoe meer bewuste keuzes te maken in het eigen gedrag.
Waar: Rotterdam
Wanneer: Woensdag 22 mei
Prijs: 295,- ex BTW