Wanneer teamprestaties verbeterd moeten worden, richt de aandacht zich vaak op individuele verschillen: zitten de juiste mensen bij elkaar (Belbin bijvoorbeeld) of begrijpen mensen elkaar wel goed (Insights bijvoorbeeld). De wetenschap suggereert echter dat dit niet is waar de winst valt te behalen.
Ooit legde ik tijdens een lezing aan een groep van 50 medewerkers uit 5 verschillende teams de volgende vier vragen voor:
1. Weet je wat jullie gezamenlijk (team) doel is?
2. Begrijp je waarom dit gezamenlijk doel belangrijk is voor de organisatie?
3. Weet je wat jouw bijdrage is aan dit gezamenlijk doel?
4. Kun je hier op acteren (beschik je over de competenties)?
Mijn volgende vraag was wie alle vier de vragen met ja kon beantwoorden. Slechts vijf mensen staken hun hand op. Dit was voor mij niet een heel ongebruikelijke uitkomst, enig onderzoek leert dat menig team z’n basics niet op orde heeft.
Een team in flow brengen
Voor een team om effectief samen te kunnen werken moeten een aantal randvoorwaarden worden ingevuld. De eerste is dat er een helder gezamenlijk doel moet zijn (vraag 1 in het voorbeeld), dit is de startlijn. Als er geen gezamenlijk doel is, is er immers ook niets om op samen te werken. Alle andere randvoorwaarden vloeien hier uit voort. Elk teamlid moet onder meer begrijpen
> wat de gezamenlijke aanpak is (hoe het doel bereikt wordt),
> wat de eigen bijdrage is aan dit doel (je rol – vraag 3),
> hoe andere teamleden bijdragen aan dit doel (doeltransparantie).
Doeltransparantie is noodzakelijk om effectief in te kunnen spelen op collega’s. Een stukje informatie kan voor mij irrelevant zijn, maar voor mijn collega de sleutel om een probleem op te lossen. Zonder inzicht in de uitdagingen van je collega, weet je niet wat deze nodig heeft om te kunnen presteren. Het wordt dan moeilijker om synergie te realiseren. Een van de manieren waarop high performance teams dit voor elkaar krijgen is door teamleden ervaring te laten opdoen in verschillende rollen.
Gezamenlijke beeldvorming
Kennis over doelen, aanpak en rollen wordt ook wel gezamenlijke beeldvorming genoemd (shared mental models). Een optimale beeldvorming zorgt er voor dat teamleden effectief met elkaar kunnen samenwerken in het realiseren van het gezamenlijk doel. Gezamenlijke beeldvorming is zo een van de basisvoorwaarden voor effectieve samenwerking. Andere basisvoorwaarden zijn:
> Effectief leiderschap (zie artikel Functioneel Leiderschap),
> Relevante expertises (om samen te kunnen voetballen, moet iedereen wel kunnen voetballen),
> De juiste motivatie (zie artikel Samenwerken: competentie of motivatie).
> Heldere normen, bijvoorbeeld over hoe om te gaan met geschillen en over wat wenselijk gedrag is.
Veel van de randvoorwaarden voor teamprestatie kunnen we niet in een sessie invullen, soms gaan er maanden overheen voor deze goed uitgekristalliseerd zijn. Topprestaties vergen tijd en een substantiële investering in teamontwikkeling.
First things first
Wanneer teams slecht functioneren, wordt vaak aangenomen dat dit komt omdat teamleden elkaar niet goed begrijpen of niet bij elkaar passen. Een Belbin, MBTI of kleurenscan lijkt dan een goede interventie. Wetenschappelijk onderzoek laat echter zien dat het beter is te kijken naar het teamproces en de randvoorwaarden voor een effectief teamproces (zoals beeldvorming), dan naar wie welke kleur heeft. Mensen verschillen en die verschillen kunnen tot conflicten leiden. De kans daarop is echter groter wanneer er geen heldere gezamenlijke beeldvorming is of wanneer er geen duidelijke normen zijn. First things first.
Mijn eigen ervaring is dat in de dagelijkse praktijk “first things” zelden “first” komen. De mensen aan wie ik de vier vragen stelde, hadden ook allemaal een dure kleurenscan gedaan, maar slechts 10% kon alle vier de vragen met ja beantwoorden.
Commerciële boodschap
Humetrics ontwikkelde de Teamflow scan, een instrument dat inzicht geeft in de belangrijkste randvoorwaarden voor effectieve samenwerking: de kwaliteit van gezamenlijke beeldvorming, motivatie om samen te werken en het gevoel van veiligheid in het team. Met de uitkomsten van dit onderzoek kan gericht gewerkt worden aan hogere prestaties en meer werkplezier in teams. Neem contact met ons op voor meer informatie >>