Het maken van goede voornemens is een mooie gewoonte die mensen met hoop en optimisme het nieuwe jaar in leidt. De realiteit is echter dat de grote meerderheid niet succesvol is in het realiseren van die voornemens. Kennis van hoe ons brein werkt, kan helpen hier (elk jaar) iets beter in te worden.
Waarom zijn mensen zo slecht in het volhouden van goede voornemens? Het antwoord ligt in de evolutie van ons brein. De uitdagingen waar onze voorouders voor stonden hadden in de regel betrekking op de korte termijn, zoals waar vandaag eten te vinden. Goede voornemens hebben daarentegen betrekking op zaken die pas op een langere termijn hun vruchten afwerpen, zoals gezond eten of stoppen met roken. Ons brein is niet geoptimaliseerd voor dit type uitdagingen. Sterker, onderzoek laat zien dat hoe verder een beloning in de toekomst ligt, hoe minder deze waard is voor ons (future discounting). Sparen voor je pensioengat is misschien heel belangrijk, maar die nieuwe spelcomputer voelt belangrijker.
Evolutie heeft ons brein uitgerust met mechanismen die ons in staat stellen impulsen te controleren (wilskracht), maar deze mechanismen zijn niet ontworpen voor onze moderne wereld met Dorrito’s, Netflix en social media. In deze wereld falen goede voornemens voorspelbaar. In een Amerikaans onderzoek was 51% van de mensen met goede voornemens overtuigt van succes, na een jaar was slechts 12% succesvol. Niets is menselijker.
Voornemens waarmaken
Wie zijn die 12% die succesvol zijn? Zijn het de mensen die blaken van zelfvertrouwen en de toekomst optimistisch tegemoet zien? Deze mensen maken wel eerder goede voornemens, maar zijn niet noodzakelijkerwijze meer succesvol. Het probleem is dat deze zelfverzekerde optimisten hun eigen wilskracht overschatten. Mensen die meer beren op de weg zien (dit wordt ook wel een prevention focus genoemd), zijn zich meer bewust van de risico’s en nemen daarom maatregelen. Misschien toch maar even niet naar dat feestje waar iedereen rookt als een schoorsteen.
Wat we kunnen leren van optimisten is naar de toekomst te kijken en kansen te grijpen om ons leven beter te maken (goede voornemens). Wat we kunnen leren van pessimisten is realistischer te zijn over hoe je succesvol wordt. Drie essentiële (evidence-based) tips:
1. Richt je omgeving in op succes
Omgeving heeft een krachtige invloed op gedrag, vaak zonder dat we ons hier bewust van zijn. We kunnen zo een omgeving creëren waarin het gewenste gedrag waarschijnlijker wordt en het ongewenste gedrag onwaarschijnlijker. Het inrichten van je omgeving kan variëren je sporttas op de bank of passagiersstoel zetten als je naar je werk gaat, tot je boodschappen online bestellen om niet langs de vakken met chips te hoeven lopen. Denk goed na over wat gewenst en ongewenst gedrag triggert en hoe je omgeving in te richten voor succes.
2. Plan voor uitdagingen
Wanneer je op het moment suprême moet nadenken over wat te doen, gaat het vaak mis. Je wilt op dat moment al een voorgebakken beslissing klaar hebben staan. Het als-dan plan (ook wel pre-commitment genoemd) blijkt vanuit onderzoek dan ook een van de meest effectieve technieken voor gedragsverandering. Een voorbeeld: ALS er op een feestje binnenhuis gerookt wordt, DAN ga ik weg. Door voor elke situatie waarin ongewenst gedrag waarschijnlijk is een beslisregel maken, maak je de kans op succes groter.
3. Vergeef falen
Falen is menselijk, zeker met goede voornemens. Mensen hebben echter de neiging falen persoonlijk te maken: ik faal – ik schiet te kort. Deze interpretatie is echter dodelijk voor de motivatie om door te gaan. Het voornemen wordt eenvoudig zinloos (ik kan het toch niet). Onderzoek laat dan ook zien dat wanneer je in staat bent jezelf te vergeven, de kans op succes toeneemt. Je kunt jezelf de volgende boodschap geven:
a. Het is begrijpelijk dat ik mij hier naar over voel (erkenning en acceptatie van het gevoel)
b. Maar het is gewoon menselijk dat dit gebeurd (het normaliseren en relativeren)
c. Ik ga dit mijzelf niet zwaar aanrekenen (vergeving van jezelf)
Vergeving is essentieel, maar wilskracht is niet minder belangrijk. De drie tips die ik hier heb beschreven helpen je alleen beter om te gaan met de uitdagingen waar de moderne wereld onze wilskracht mee belast. Succes is echter nog steeds afhankelijk van doorzetten. Zorg dat je niet twee keer achter elkaar faalt. Vergeef jezelf en zorg er vervolgens voor dat je morgen succesvol ben (zie tip 1 en 2).
There are no secrets to success. It is the result of preparation, hard work, and learning from failure.
– Generaal Colin Powel